การลำเลียงสารแบบไม่ใช้พลังงาน (Passive Transport)

การลำเลียงสารผ่านเซลล์แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบใหญ่ดังนี้

1. การเคลื่อนที่ของสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
  1.1 การเคลื่อนที่แบบพาสซีฟทรานสปอร์ (passive transport)

-การแพร่แบบธรรมดา (Simple diffusion)

เป็นการแพร่จากบริเวณสารละลายที่มีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่มีสารละลายเข้มข้นต่ำจน

ทั้งสองบริเวณมีความเข้มข้นของสารละลายเท่ากัน 

-การแพร่แบบฟาซิลิเทต (Facilitated diffusion)

จากบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารต่ำโดยผ่านโปรตีนบนเยื่อหุ้มเซลล์

- ออสโมซิส (osmosis)

การเคลื่อนที่ของสารละลายที่มีความเข้มข้นต่ำ(น้ำมาก)ไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายสูง(น้ำน้อย) โดยผ่านเยื่อเลือกผ่านจนกระทั่งถึงจุดสมดุลเมื่ออัตราการเคลื่อนที่ของนํ้าผ่านเยื่อเลือกผ่านไปและกลับมีค่าเท่า ๆ กันซึ่งการออสโมซิสอาจถือได้ว่าเป็นการแพร่อย่างหนึ่ง การออสโมซิสจะมีผลทำให้

รูปร่างของเซลล์เปลี่ยนแปลงดังนี้
1. Isotonic solution คือความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์และภายนอกเซลล์เท่ากันเซลล์รูปร่างปกติ

2. Hypertonic solution คือความเข้มข้อของสารละลายภายนอกสูงกว่าภายในเซลล์น้ำในเซลล์จึงออสโมซิสออกจากเซลล์ เซลล์จะมีสภาพเหี่ยว เรียกกระบวนการแพร่ของนํ้าออกมาจากไซโทพลาสซึมและมีผลทำให้เซลล์มีปริมาณเล็กลงนี้ว่า พลาสโมไลซิส (Plasmolysis)

3. Hypotonic solution คือความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์สูงกว่าภายนอกเซลล์ น้ำจึงออสโมซิสเข้ามาในเซลล์ทำให้เซลล์แตกหรือเซลล์เต่งในเซลล์พืช เรียกปรากฏการณ์นี้ว่าพลาสมอบไทซิส(Plasmoptysis)